Czym jest jest kredyt konsumencki?

Definicja samego kredytu zawarta jest w art. 69 Prawa bankowego:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Kredyt konsumencki to natomiast popularny produkt finansowy, który pozwala na sfinansowanie różnych wydatków konsumpcyjnych. Zgodnie z Ustawą o kredycie konsumenckim, jest to rodzaj kredytu udzielanego osobie fizycznej na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kwota takiego zobowiązania wynosi od 1 000 do 255 550 złotych, a okres spłaty jest zazwyczaj dłuższy niż trzy miesiące.

Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:

• umowę pożyczki;
• umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego;
• umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia;
• umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;
• umowę o kredyt odnawialny.

Ustawę o kredycie konsumenckim stosuje się do leasingu i najmu, jeżeli odrębna umowa od tych umów przewiduje obowiązek nabycia przedmiotu umowy, uzależniając go od żądania kredytodawcy.

Podstawa prawna

Kredyty konsumenckie w Polsce są ściśle regulowane przez prawo. Ustawa o kredycie konsumenckim określa m.in. obowiązki informacyjne banków, zasady udzielania kredytów, a także prawa konsumentów. Ponadto, kredyty konsumenckie znajdują się pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).

Ustawa z 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1528 ze zm.) implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48 WE z 23.04.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki.

Nowe regulacje istotnie zmieniły prawne ramy dotyczące kredytowania konsumenckiego. M.in. wprowadzono wiele nowych obowiązków informacyjnych po stronie kredytodawcy na etapie przedkontraktowym, szczegółowo unormowano wymaganą treść dokumentu umowy o kredyt konsumencki czy nałożono na pośredników kredytowych wiele powinności w stosunku do konsumentów.

Podstawowym celem dyrektywy 2008/48 jest ułatwienie powstawania dobrze funkcjonującego wewnętrznego rynku kredytów konsumenckich. W celu zapewnienia zaufania konsumentów ważne jest, by rynek ten oferował wystarczający poziom ochrony konsumentów.

Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim cechuje jednak niski poziom legislacyjny. Regulacje często są sformułowane wadliwie pod względem językowym, umieszczone w niewłaściwych częściach aktów prawnych, wykazują wewnętrzne niespójności, posługują się terminami niejasnymi lub żargonowymi. Co więcej, w wielu przypadkach implementacja regulacji dyrektywy 2008/48 do naszego porządku prawnego jest nieprawidłowa. Dotychczasowe nowelizacje ustawy o kredycie konsumenckim nie przyczyniły się znacząco do usunięcia tych niedociągnięć, a wręcz w niektórych przypadkach mogły je nasilić.

Głównym mechanizmem ochrony interesów konsumentów, który wykorzystuje się w przepisach dyrektywy 2008/48 oraz ustawy o kredycie konsumenckim, jest zapewnienie konsumentom odpowiednich informacji. Te informacje pozwalają im na porównanie ofert różnych kredytodawców i podejmowanie rozważnych decyzji dotyczących zaciągnięcia kredytu konsumenckiego oraz jego warunków. Pomagają także w ocenie aktualnej sytuacji prawnej związanej z uzyskanym kredytem.

Ochrona ta jest realizowana na różne sposoby, a obowiązek dostarczenia informacji przybiera różne formy. Kredytodawcy i pośrednicy kredytowi mają obowiązek dostarczenia określonych informacji przed podpisaniem umowy, udzielenia wyjaśnień, przedstawienia projektu umowy oraz umieszczenia określonych informacji w dokumencie umowy.