Czy zdarzyło Ci się kiedyś zakończyć miesiąc z niespodziewanym debetem na koncie bankowym, nie mając pojęcia, gdzie zniknęły Twoje pieniądze? Zna to wielu z nas. Budżet domowy to proste narzędzie, które pomoże Ci kontrolować finanse.

Czym jest budżet domowy?

Budżet domowy to swoisty plan finansowy, który służy do kontrolowania i świadomego zarządzania pieniędzmi w Twoim gospodarstwie domowym. To narzędzie jest równie przydatne dla osób samotnych, jak i dla całych rodzin. Głównym celem budżetu jest skuteczne gospodarowanie środkami finansowymi w taki sposób, aby zawsze starczało ich na wszystkie wydatki. W praktyce budżet domowy to plan, który pozwala Ci monitorować przychody i wydatki oraz pozwala Ci lepiej zrozumieć Twoje saldo.

Podstawowy mechanizm działania budżetu jest dość prosty: 

dochody – wydatki = saldo 

Kiedy saldo jest dodatnie, oznacza to, że masz nadwyżkę środków, którą możesz przekaż na konto oszczędnościowe lub zainwestować. W przypadku salda ujemnego, budżet jest sygnałem alarmowym, że Twoje wydatki przekraczają dostępne dochody. Budżet pozwala na identyfikację obszarów, w których powinieneś poprawić zarządzanie finansami i wprowadzić zmiany.

Jakie zalety ma budżet domowy?

Robienie budżetu domowego niesie ze sobą wiele korzyści, które wpływają pozytywnie na Twoje finanse i życie:

• Lepsza kontrola nad finansami: Budżet domowy pomaga Ci zrozumieć, ile zarabiasz i na co wydajesz pieniądze. Dzięki temu możesz świadomie zarządzać swoimi finansami i unikać impulsywnych zakupów lub nadmiernych wydatków.
• Oszczędzanie: Przygotowywanie budżetu domowego umożliwia Ci świadome oszczędzanie. Dzięki temu możesz budować bezpieczną poduszkę finansową na nieoczekiwane wydatki lub osiągać długoterminowe cele finansowe, takie jak zakup mieszkania.
• Unikanie długów: Świadomość swoich finansów pozwala unikać zadłużenia. Możesz lepiej zarządzać kredytami i kartami kredytowymi.
• Redukcja stresu: Kontrola finansów pomaga Ci zredukować niepokój związany z niepewnością finansową. Jesteś też lepiej przygotowany na nieoczekiwane sytuacje.
• Poprawa zdolności kredytowej: Regularne prowadzenie budżetu i terminowa spłata zobowiązań finansowych może poprawić Twoją zdolność kredytową. To z kolei przyczynia się do uzyskania korzystniejszych warunków pożyczek w przyszłości.
• Rozwój nawyków finansowych: Uczysz się planowania, oszczędzania, kontrolowania wydatków i inwestowania, co może pomóc Ci osiągnąć stabilność finansową.
• Zrozumienie priorytetów życiowych: Tworząc budżet, jesteś zmuszony zastanowić się nad swoimi priorytetami życiowymi. To pomaga określić to, co naprawdę jest dla Ciebie ważne i jakie cele chcesz osiągnąć w przyszłości.

Jak zacząć prowadzić budżet domowy?

Istnieje wiele różnych metod prowadzenia budżetu. Niektórzy ludzie preferują po prostu notatnik i długopis, aby spisać wszystkie swoje finanse. Inni korzystają z arkuszy kalkulacyjnych. Jeszcze inni wybierają aplikacje stworzone specjalnie do tego celu.

Nie komplikuj sobie zadania na początek, tworząc wiele kategorii i podkategorii wydatków. Ogranicz się do trzech podstawowych grup wydatków, na jakie wydajesz swoje pieniądze. To powinno być naprawdę proste, abyś mógł łatwo kontrolować swoje finanse, zapisując wszystko na kartce A4.

Etap pierwszy: Stałe dochody i wydatki

To fundament budżetu domowego, bazujący na Twoich regularnych przychodach i wydatkach. Na jednej stronie papieru zapisz swoje (lub całej rodziny) stałe dochody: wynagrodzenie, stypendia, alimenty czy świadczenia społeczne.

Nie uwzględniaj w tym etapie ewentualnych premii czy nagród, traktując je jako dodatkowy zastrzyk gotówki. Te niespodziewane przychody mogą pomóc Ci w budowaniu oszczędności lub szybszym spłacaniu zadłużenia.

Na drugiej stronie zapisz wszystkie stałe wydatki, czyli te, które pojawiają się każdego miesiąca. To dobry moment, by sięgnąć po wyciąg z banku, na którym widnieją wszystkie stałe płatności.

Dodatkowo, wydatki te podziel na kategorie:

• opłaty mieszkaniowe;
• jedzenie;
• raty kredytowe;
• rozrywka i hobby;
• koszty transportu;
• wydatki związane z dziećmi lub zwierzętami; 
• leki;
• edukacja.

Następnie odejmij od dochodów wydatki – otrzymasz wtedy saldo. To kwota, która pozostaje w Twojej kieszeni po zapłaceniu wszystkich stałych wydatków.

Etap drugi: Nieregularne wydatki

To te wydatki, które muszą być uwzględnione w budżecie, pojawiają się raz na jakiś czas, ale niekoniecznie każdego miesiąca:

• prezenty urodzinowe i świąteczne;
• ubezpieczenie samochodu i mieszkania;
• wyjazdy wakacyjne;
• zakup odzieży.

Należy uwzględnić te wydatki, aby nie zaskoczyły Cię nieoczekiwanie. Warto przejrzeć historię transakcji na koncie bankowym i zastanowić się, jakie nieregularne wydatki mogą Cię spotkać w najbliższych miesiącach. Nie przypisuj ich jednak od razu do konkretnego miesiąca, ale oszacuj je w perspektywie rocznej.

Przykładowo, jeśli wyjeżdżasz na urlop dwa razy w ciągu roku, wydając 3 500 zł w czerwcu i 2 500 zł w lutym, to suma tych wydatków wynosi 6 000 zł. Rozłóż tę kwotę na 12 miesięcy (dzieląc przez 12), a otrzymasz 500 zł dodatkowych kosztów każdego miesiąca.

Po uwzględnieniu wszystkich nieregularnych wydatków, oblicz jeszcze raz saldo. Jeśli jest na plusie, to jesteś w dobrej sytuacji i nie musisz się martwić o brak środków w danym miesiącu. Jeśli jednak Twoje saldo jest na minusie, przejrzyj wydatki i zastanów się, które z nich możesz zredukować lub wyeliminować.

Etap trzeci: Oszczędzanie i inwestycje

Jeśli Twoje dochody przewyższają wydatki, to możesz zastanowić się, co zrobić z nadwyżką środków. Decyzję tę podejmij na początku miesiąca, aby uniknąć sytuacji, w której wydasz pieniądze na zachcianki. Te środki możesz pozostawić jako długoterminowe oszczędności np. na czas emerytury lub jako poduszkę finansową, która pomoże Ci w sytuacji kryzysowej, takiej jak utrata pracy czy choroba.

Pamiętaj, aby regularnie monitorować postępy w swoim planie finansowym. Zmiany w życiu są nieuniknione, dlatego też budżet powinien być elastyczny.

Wymaga on dostosowywania do zmieniających się okoliczności i potrzeb.

Podsumowanie – budżet domowy

Budżet domowy to narzędzie finansowe, które pomaga zarządzać osobistymi finansami i śledzić dochody i wydatki danej osoby lub całej rodziny. Prowadzenie budżetu domowego może pomóc Ci kontrolować swoje finanse, unikać zadłużenia i osiągnąć cele finansowe.