Zapobieganie kradzieżom tożsamości, nowe regulacje dotyczące reklamowania pożyczek i kredytów, a także cyberbezpieczeństwo oraz rola sztucznej inteligencji w analizie klientów. To są właśnie kluczowe tematy, które będą omawiane w 2024 roku w kontekście przepisów prawnych dla sektora finansowego. Wszystkie te kwestie i zmiany będą miały bezpośredni wpływ na każdego, kto jest klientem instutucji finansowych.

Nowe rozwiązania prawne

W 2024 r. polskie instytucje będą pracować nad wdrożeniem unijnych aktów prawnych, takich jak CCD II, DORA i AI Act, zauważa Marcin Czugan, radca prawny i prezes Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce. Te akty prawne przewidują różne regulacje mające wpływ na funkcjonowanie sektora finansowego.

Reklamowanie pożyczek i kredytów

Jednym z istotnych aspektów zmian w prawie unijnym jest Dyrektywa CCD II, która wprowadza nowe zasady dotyczące reklam kredytów konsumenckich. Już niedługo każda reklama kredytu prawdopodobnie będzie musiała zawierać slogan: „Uwaga, zaciąganie pożyczek kosztuje”. Propozycje zawarte w tej dyrektywie zakazują także dawania do zrozumienia, że po zaciągnięciu pożyczki poprawi się jakość życia konsumenta. Dodatkowo, reklamy nie mogą sugerować możliwości zaciągnięcia pożyczki bez weryfikacji historii kredytowej (BIK/BIG).

Dyrektywa CCD II wprowadza również dodatkowe zobowiązanie informacyjne instytucji finansowych wobec klientów zaciągających pożyczki. W ramach tych nowych wymogów, instytucje będą musiały przekazywać dodatkowych tzw. informacji ogólnych klientom, niezależnie od wcześniejszego przekazania informacji przedkontraktowych.

Dyrektywa CCD II weszła w życie 20.11.2023 r., a kraje Unii Europejskiej mają dwa lata na jej wdrożenie.
Zatem w roku 2024 prawdopodobnie będziemy dyskutować o konkretnych regulacjach, które zostaną wprowadzone do polskiego systemu prawnego.

Zastrzeganie numeru PESEL

Wprowadzenie możliwości zastrzegania numeru PESEL również stanowi istotną zmianę w nowym roku. Od 1.06.2024 r. instytucje finansowe nie będą mogły udzielać pożyczek lub kredytów osobom, których numery PESEL znajdują się w rejestrze zastrzeżeń. To działanie ma chronić konsumentów przed wyłudzeniem kredytów na ich dane. Chociaż już od 17.11.2023 r. Polacy mogą już zastrzegać swoje numery PESEL, to nowe przepisy zaczną w pełni działać od czerwca b.r.

Mimo że rozwiązanie to zostało stworzone w celu lepszej ochrony konsumentów przed oszustwami związanymi z udzielaniem kredytów na ich dane, to warto zauważyć, że system ten będzie codziennie obsługiwał nawet do 10 milionów zapytań od instytucji finansowych. To może rodzić szereg problemów z niedostępności systemu czy różnicą czasową pomiędzy sprawdzeniem danych w rejestrze a faktycznym udzieleniem kredytu.

Cyberbezpieczeństwo i sztuczna inteligencja

Parlament Europejski już w grudniu 2022 r. przyjął rozporządzenie w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego, znane w branży jako DORA (Digital Operational Resilience Act). Państwa unijne mają czas na jego wdrożenie do 17.01.2025 r. Rok 2024 r. będzie zatem gorącym czasem przygotowań do nowych obowiązków.

Nowe przepisy obejmują: procedury z zakresu zarządzania ryzykiem, testowania odporności na cyberataki, zgłaszania incydentów i udostępniania informacji o zagrożeniach. Celem tych działań jest lepsza walka z cyberprzestępczością oraz wzmocnienie ochrony klientów.

Dodatkowo, w 2024 r.  poznamy finalną treść unijnego aktu prawnego poświęconego sztucznej inteligencji, tzw. AI Act, będącego efektem długiej dyskusji pomiędzy Parlamentem Europejskim a Radą Europejską.

Nowe przepisy będą miały na celu ustalenie jasnych kryteriów używania sztucznej inteligencji przy profilowaniu klientów, szczególnie w kontekście oceny zdolności kredytowej. Unijne instytucje zwracają uwagę na ryzyko wykorzystania wrażliwych danych do tworzenia profili klientów (chodzi np. wyznaniowe czy polityczne preferencje).

Podsumowanie – jakie zmiany czekają klientów instytucji finansowych w 2024 r.?

W 2024 r. mogą czekać nas zmiany związane z nowymi przepisami prawnymi. Kluczowe obszary to: zapobieganie kradzieżom tożsamości, regulacje dotyczące reklamowania pożyczek i kredytów, a także kwestie związane z cyberbezpieczeństwem i sztuczną inteligencją.